Panama Kuna Yala/San Blas

PANAMA

Na onze mooie ervaringen in Colombia zijn we 14 oktober 2016 op weg gegaan naar Panama, het is een tocht geworden van 54 uur. 

De Squalls, een plotseling forse wind zeer lokaal met regen en vaak onweer en van korte duur, die overtrekken zijn in deze tijd van het jaar heftig en wij reven dan tot wij met ons stormtuig varen. Deze Squall had 45 knopen wind.

We zijn aangekomen in het gebied Kuna Yala. Gunayala/ Kuna Yala, is een gebied met oorspronkelijke bewoners in Panama met de status van provincie, waar de Kuna-indianen leven met een vorm van zelfbestuur. Het gebied is ongeveer 300KM lang, ligt aan de noordoostkant van het Panamakanaal en heeft ongeveer 400 eilanden. Het meest westelijke deel noemen ze San Blas en is het meer toeristische deel waar de traditionele manier van leven grotendeels is opgegeven.

Er zijn veel onbewoonde eilanden, eilanden waar één familie op woont en eilanden die volgebouwd zijn met eenvoudige huizen.

Wij zijn aangekomen op het eiland Isla Pinos waar we een aantal dagen voor anker hebben gelegen.

De kaarten, zoals Navionics, zeekaarten etc., zijn gebaseerd op gegevens van tenminste 100 jaar geleden (sextant) waardoor de nauwkeurigheid te wensen overlaat. Volgens de kaart liggen wij hier midden OP het eiland voor anker, opletten dus.

We zijn op veel eilanden geweest, ik zal jullie de details besparen want je wordt gek van de namen zoals: Ustupu, Nargana, Aridup, Niadup, Sabudupured, Banderos Cays, Chichime etc..

Het gebied waar wij varen zit vol met eilanden, riffen, ondieptes en is niet of foutief gekarteerd. Gelukkig heb je in de pilot van Bauhaus kaartjes die accuraat zijn (door hem zelf gekarteerd), het is bijzonder om te zien dat we volgens de plotter van het schip vaak over eilanden en riffen varen.

Ook grote ferry’s hebben wel eens moeite een rif te ontwijken, oppassen!

De Kuna’s varen in kano’sdie ze uit boomstammen hakken en komen naar je schip om vis, kreeft, bananen etc. aan te bieden.

Ook komen er soms grote eenvoudige schepen met handelaren uit Colombia die tomaten, uien, wortels, aardappelen enz. verkopen.

Deze kinderen hebben hun eigen kleine kano.

Heel bijzonder is dat er veel albino's zijn, vaak met rossig haar, dat komt door de inteelt. In het traditionele gebied mogen Kuna's alleen met Kuna's huwen en er zijn na de Spaanse veroveringen niet zoveel indianen over, nog maar 50.000 van de 500.000,. We hebben daar geen foto van gemaakt, foto's worden niet zo op prijs gesteld.

Er zijn veel kano’s waar een zeil op zit, we hebben ons verbaasd over de toch goede zeileigenschappen van dit soort creatieve zeilen.

Het water bij eilanden dicht bij de kust is niet helder door uitwaterende rivieren vanuit het regenwoud. Ze zeggen dat er ook krokodillen kunnen zwemmen maar dat zag ik als een “broodje aap” verhaal en ik heb in dat troebele water met veel plezier gezwommen. Op een dag zijn we met de bijboot een rivier op gegaan en kwamen daar een krokodil tegen, daarna heb ik niet meer gezwommen in troebel water bij eilanden dicht bij de kust.

Eilanden die twee mijl of verder uit de kust liggen hebben helder water en geen krokodillen risico, daar kun je rustig snorkelen, het koraal met vissen bekijken en enorme felgekleurde zeesterren.

De Kuna dames gaan voor het overgrote deel traditioneel gekleed, ook in gebieden waar de traditionele wijze van leven is verlaten. Hier zijn dames net met de taxiboot aangekomen om boodschappen te doen op een groter eiland.Mooie kralenkettingen om benen en armen.

De heren gaan niet traditioneel gekleed.

Al die kleine bouwwerkjes boven het water zijn toiletten. Er is uiteraard geen riolering dus alles in het water laten vallen, je moet dus wel uitkijken waar jij je bijbootje vast maakt.

Helaas gooien ze ook al hun afval in het water of het nu plastic is of niet en krijg je op veel eilanden op de windkant een rotzooitje.

De typische Kuna huizen zijn opgebouwd uit palen, bamboe en palmbladeren. Omdat op de grond van alles kruipt, met name krabben, slapen ze hangmatten die aan de palen hangen.

Je hoeft je geen zorgen te maken over de temperatuur, een kleine 600 mijl boven de evenaar is het water altijd rond de dertig graden.

In de grotere plaatsen vind je een school. De kinderen gaan gekleed in schooluniformen en worden met bootjes van de kleinere eilanden gehaald om naar school te gaan.

De scholen hebben een eenvoudig interieur.

Deze foto is gemaakt in Nargana, een groter dorp dat op de grens licht tussen het traditionele en minder traditionele gebied. Hier staat dag en nacht een grote generator lawaai te maken die de huizen van stroom voorziet, uiteraard door een meter afgerekend zoals je ziet.

In de traditionele dorpen kom je regelmatig een zonnepaneel tegen voor enige stroomvoorziening. De dorpen hebben allemaal één of meerdere “chiefs” die de gang van zaken bepalen.

Op anker voor Hollandes cays, de avond valt.

In het donker hadden we naast onze boot heel veel kleine vissen die licht gaven, een spektakel dat we nog nooit gezien hadden.

Toen we nog volop aan het genieten waren in de San Blas kregen we via de satelliettelefoon berichten dat ons huis verkocht was.

Wij moesten zo snel mogelijk naar een gebied waar communicatie met datakaartjes mogelijk is. Wij zijn het gebied uitgevaren en naar Puerto Lindo gegaan, de enige plaats waar (sinds 2014) een haven is. We zijn relatief laat aangekomen en voor anker gegaan, de dag daarop een plaatsje in de haven in opbouw geregeld, in opbouw betekent geen drinkwater, geen wifi, vrijwel geen sanitaire voorzieningen etc..

Één dag nadat wij in de haven lagen kwam eind november orkaan Otto langs, die heeft ervoor gezorgd dat bij ons in de buurt 4 schepen van anker zijn geslagen zonder bemanning die de zee opdreven en verloren zijn gegaan, 16  schepen op de kust geslagen en 3 schepen gezonken. Wij hadden dus geluk dat wij net in een goed beschutte haven lagen. De orkaan is in Costa Rica aan land gegaan (in 100 jaar niet gebeurd), een orkaan zo dicht bij Panama is in 40 jaar niet gebeurd. We hadden zeer zware regenval gedurende 48 uur, forse wind en de wegen waren daarna niet begaanbaar, er was geen stroom meer in het gebied en de drinkwatervoorziening was stopgezet. Ook geen telefoonverbindingen en dat soort zaken. Gelukkig konden wij met de satelliettelefoon nog met Nederland communiceren.

Wij hebben een week of 6 illegaal rondgevaren met de Q  flag in het want. Nu moesten we inklaren; de eerste stap is een cruising permit krijgen van circa USD 200, daarna kun je naar customs en immigration in een andere plaats waar je een mariner visum van circa USD 115 per persoon moet aanschaffen (dat laatste hebben wij niet gedaan, het is ons gelukt een gratis toeristenvisum in het paspoort te krijgen).

Het aardige is dat je in Panama alleen met dollars kunt betalen maar dat er geen banken zijn in de Kuna Yala/San Blas. In Colombia is het ook onmogelijk dollars te krijgen, wij wisten dat en hebben wat dollars vanuit Nederland meegenomen. Ook in de plaatsen buiten de San Blas waar je moet inklaren (Puerto Lindo en Puerto Bello) zijn geen banken of ATM machines. Je moet als je geen dollars hebt vol risico om aangehouden te worden in de bus stappen (met geleende dollars) om in een veraf gelegen grote plaats dollars te krijgen.

Wij hebben ook flink wat busritten gemaakt om in plaatsen te komen waar je internet hebt, we wilden vliegtickets boeken naar Nederland maar door de orkaan was het internet in de kuststreek niet actief/in de lucht. We zijn begin december in NL aangekomen en nu druk bezig met de voorbereiding van de overdracht van ons huis, veel te regelen en op te slaan. We gaan medio januari weer terug naar Panama om de reis te vervolgen.

Panama is een prachtig gevarieerd land en we zien er naar uit om terug te keren.

Het plan is om in februari door het kanaal te gaan, de Perlas eilanden te bezoeken en daarna de grote oversteek van een maand non stop varen te maken van 8.000 KM naar de Markiezen (Frans Polynesië).